Het startschot werd verleden jaar al gegeven met een pilot 'Dementievriendelijke wijk' in de wijk het Franse Gat. Er werd voor het Franse Gat gekozen omdat de wijk niet te groot is, er veel ouderen nog zelfstandig wonen en de wijk over winkels, eerstelijns zorg (huisartsen, apotheek, etc.) en een wijkcentrum beschikt. Inmiddels wordt het ontwikkelde product uitgerold binnen de gemeente. Zorgaanbieders Zorggroep Charim, Stichting QuaRijn en de King Arthur Groep slaan in dit project de handen ineen. Doel: het realiseren van een gemeente waarin mensen met dementie zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Anita Schimmel is vanuit de King Arthur Groep betrokken bij het project ‘Dementievriendelijke samenleving Veenendaal’. Zij vertelt over de persoonlijke aanpak die zij ontwikkelden om het doel te behalen.
Fotografie: Stefan Koopmans
Vooral het doorbreken van het taboe op dementie wordt als grote uitdaging gezien. “Als je de diagnose dementie krijgt stort je wereld in en denk je misschien niet meer deel te kunnen nemen aan de maatschappij”, zegt Anita. “Niets is minder waar. Tijdens de eerste jaren van de ziekte woont iemand met dementie nog gewoon thuis. En als iemand altijd gebridged heeft of wekelijks naar de sportschool ging is er geen reden om dat ineens niet meer te doen. Dat moet zowel voor de persoon met dementie als voor zijn of haar omgeving vanzelfsprekend zijn. Op dat gebied valt nog veel winst te behalen.”
Als je de diagnose dementie krijgt stort je wereld in en denk je misschien niet meer deel te kunnen nemen aan de maatschappij, maar niets is minder waar.
Het zijn niet alleen oudere mensen die dementie krijgen. Ook bij mensen onder de zestig jaar wordt de diagnose gesteld. “Wij zoeken voor alle leeftijden een passende daginvulling”, benadrukt Anita. “Iemand met dementie in het beginstadium gaat niet meteen naar een dagbesteding. Indien gewenst gaan we op zoek naar passend vrijwilligerswerk zoals koffie schenken in bijvoorbeeld een sportkantine of het sorteren van boeken bij de bibliotheek, het werken in tuinen bij ouderen of het vegen van een schoolplein. Maar we zorgen ook voor de begeleiding naar een visvereniging of bij het maken van een wandeling. De lijnen met de betrokken casemanager dementie zijn kort.”
In Veenendaal werkt het als volgt: zodra er een vermoeden van dementie is (Anita noemt dat ‘het niet pluis gevoel’) wordt er vanuit de projectgroep gedurende drie uur per week een individueel begeleider (met een maatschappelijke of welzijn achtergrond) gekoppeld aan de persoon met dementie en diens familie. Deze begeleider gaat op onderzoek uit en kijkt hoe de persoon met dementie op een zo prettig mogelijke manier zijn leven kan blijven leven. Anita: “In acht weken wordt een plan van aanpak gemaakt. Hierbij wordt het sociaal netwerk van de persoon met dementie betrokken. Partner, familie, vrienden, kennissen, maatjes van verenigingen, maar ook buren, huisarts en praktijkondersteuners.”
“Wanneer het sociaal netwerk klein is of de persoon met dementie alleen woont, wordt voor passende daginvulling een vrijwilliger uit de buurt ingezet”, verklaart Anita. “Deze komt bijvoorbeeld een (of enkele) keren per week samen met de persoon met dementie koken, boodschappen doen, een kop koffie drinken of de tuin schoffelen. Hierbij werken we samen met vrijwilligersorganisatie Veens. We proberen om ‘vaste’ mensen te vinden, zodat er zo min mogelijk verschillende gezichten zijn voor degene met dementie. Er hoeft dan ook zo min mogelijk overgedragen te worden. Voorop staat natuurlijk dat er een klik is.”
Er wordt rekening gehouden met het lerend vermogen van iemand met dementie en de begeleider kijkt goed naar wat iemand met dementie nog wel kan. “Als iemand al jaren lid is van een (sport)club, dan gaat de begeleider daar praten en deelt er dementiekennis en ervaring”, vertelt Anita. “Binnen de club wordt dan gekeken of er een maatje (vrijwilliger) beschikbaar is om ondersteuning te bieden. Kan iemand bijvoorbeeld degene met dementie eens per week ophalen om naar de club te gaan? Wanneer clubleden onzeker zijn over de omgang met iemand met dementie kunnen zij een training Omgaan met dementie van Samen dementievriendelijk volgen. Alzheimer Nederland, afdeling Veenendaal zorgt samen met de gemeente voor trainingsmogelijkheden.”
“Niet iedereen is een groepsmens”, glimlacht Anita. “Sommige mensen hebben meer baat bij een passend aanbod in de thuissituatie. Zoals wandelen, yoga, tuinieren, klaverjassen, schilderen, biljarten. Naast ontspanning en inspanning ondersteunen wij ook bij de begeleiding bij bezoek aan de (huis)arts, het aanbrengen van een dagstructuur, het bereiden van een maaltijd en het doen van boodschappen.”
“En wanneer reguliere dagopvang uiteindelijk toch in beeld komt, dan zorgen we ervoor dat de overgang geleidelijk is. De begeleider gaat bijvoorbeeld eerst met degene met dementie een keertje op de koffie bij ‘de club’. Zo kan hij of zij langzaam wennen aan de nieuwe omgeving en de nieuwe gezichten.”
Vanuit haar werk voor de King Arthur Groep heeft Anita veel kennis en ervaring. King Arthur Groep is een thuiszorgorganisatie die zorg voor mensen met dementie kleinschalig organiseert. Zij bieden zowel ondersteuning en activiteiten aan mensen in een thuissituatie als 24-uurs zorg in de woonzorgvoorziening. Samen met mensen met dementie zoeken ze naar de (combinatie van) zorg die aansluit bij de wensen en behoeften van zowel degene met dementie als van de partner, familie en/of mantelzorgers. Voorop staat een warm thuis en welzijn voor mensen met dementie. Daarbij zoeken ze wel de grenzen op. Bijvoorbeeld door flexibele deelname, van één uur tot meerdere dagdelen, aan de dagbesteding. “Tenslotte ga je ook niet een hele dag naar een sportclub”, verklaart Anita resoluut.
