De dementievriendelijke supermarkt
Schappen vol diverse etenswaren, veel geluiden, snelle mensen met haast. Voor mensen met dementie kan een supermarkt aanvoelen als een doolhof. Je moet je een weg banen door de winkel. Producten zoeken die op je lijstje staan en betalen met je pincode. ‘Ik heb moeite met de snelheid waarmee alles gaat’, zegt Angelique Bouwmans (57) die dementie heeft. ‘Ik vergeet ook dingen, zoals laatst mijn handschoenen. Ik loop dan per ongeluk weer met mijn boodschappen de winkel in. Maar ben dan ineens bang dat ik word gezien als iemand die wat wil stelen.’
Erik Kooistra is eigenaar van een groot aantal Jumbo’s in Friesland en Noord-Holland. Hij hoorde verhalen zoals die van Angelique. Hij vindt het belangrijk om zijn personeel een training aan te bieden om beter te kunnen omgaan met mensen met dementie. ‘In de cursus oefenden we met situaties’, vertelt hij. ‘Wat doe je als een klant verward bij een schap lijkt te staan? Of als iemand de helft van zijn producten vergeet te scannen? Door iemand rustig te benaderen en oogcontact te zoeken, kun je iemand helpen. Dat was een van de dingen die we leerden.’
Kletskassa's
De kletskassa is bedacht door commercieel directeur Colette Cloosterman-van Eerd. Als hulpmiddel tegen eenzaamheid, en de kletskassa bleek ook een uitkomst voor mensen met dementie. Het zijn kassa’s zonder haast, waar tijd is voor een praatje. Kooistra: ‘In mijn winkels zijn alle kassa’s kletskassa’s, zeg ik altijd. Onze caissières maken met iedereen een praatje. De kassa is het laatste moment in de winkel. Betalen met pin kan voor mensen met dementie ingewikkeld zijn. Het is belangrijk dat caissières daarom de tijd nemen en weten hoe ze kunnen helpen. Maar dat geldt natuurlijk net zo goed voor de groenteboer en slager.’
‘De supermarkt is niet alleen een bedrijf dat producten verkoopt. Het heeft ook een sociale functie’, zegt Kooistra. ‘Eenzame mensen komen soms wel drie keer per dag naar de horecahoek koffiedrinken in mijn winkels. Omdat ze behoefte hebben aan een praatje. Mensen met dementie horen ook bij onze klantenkring. Die mensen willen we extra aandacht geven en een helpende hand bieden. Een beetje liefde voor je medemens kost niks en het is zó belangrijk.’
Kooistra is ook medeoprichter van het Odensehuis in Bolsward, een inloophuis voor mensen met dementie en hun naasten. Hij heeft van dichtbij meegemaakt welke impact dementie heeft op een gezin. ‘Bij mijn moeder werd Alzheimer vastgesteld toen ze 50 jaar was. Dat heeft mij zo geraakt dat ik graag iets wil doen voor mensen die dit ook meemaken. Ook in mijn supermarkten.’
Hoe reageren jij en je collega’s op een klant met dementie? Samen dementievriendelijk biedt zowel groepstrainingen op locatie als gratis online trainingen aan. Zo leren werknemers om de signalen van dementie te herkennen en hun service erop af te stemmen.
Dit artikel is gepubliceerd in Magazine ALZ... (editie mei 2023).